آذربایجان بزرگ چگونه تکه تکه شد؟

.................آذربایجان بزرگ چگونه تکه تکه شد؟
اولین تک های که از آذربایجان جدا شد، شمال عراق(منطق های که امروزه به تورکمن ائلی مشهور
است) یعنی شه رهای اربیل، موصل، کرکوک و سلیمانیه بود. در سال ۱۵۳۴ در جنگی که بین
صفویان و عثمان یها درگرفت این مناطق ضمیمه امپراطوری عثمانی گشت و بعد از فروپاشی
عثمانی سال ۱۹۲۶ در کشور عراق قرار گرفت. متاسفانه پس از سالها و با مهاجرت و اشغال کردها
امروزه ضمیمه اقلیمک کردستان شده است و سیاست کردیزاسیون همچنان در مناطق آذربایجانی
.عراق ادامه دارد
سالها آذربایجان همچنان به صورت ایالتی بزرگ بود (افشاریه، زندیه و اوایل قاجار) تا اینکه مطابق
.عهدنامه ترکمنچای در سال ۱۸۲۸ شمال آذربایجان از جنوب آن جدا و گرفتار رو سها شد
در سال ۱۸۴۰ مطابق اصلحات اراضی امپراطوری تزاری روس : دربند، آلتی پارین، آختی، دوققوز
.پارین، قایتاق و... از خاک آذربایجان شمالی جدا و ضمیمه ایالت داغستان شد
پس از جدا شدن آذربایجان شمالی، روند مهاجرت و اسکان ارامنه یاغی اخراج شده از عثمانی
توسط رو سها آغاز شد. طوری که پس از چند سال ایروان و شهرهای اطراف آن که صددرصد ترک
نشین بودند به شهرهایی ارمنی نشین تبدیل شدند و در سال ۱۹۱۸ از جمهوری سویت
سوسیالیستی آذربایجان جدا و جمهوری سویت سوسیالیست ارمنستان را در خاک آذربایجان
.تاسیس کردند
پس جدا سازی دربند و ایروان از خاک آذربایجان شمالی، با تاسیس جمهوری سویت سوسیالیستی
.گرجستان، منطقه تاریخی بورچالی نیز از آذربایجان شمالی جدا شد
پس از فروپاشی شوروی این منطقه همچنان در گرجستان باقی ماند. منطقه بورچالی در جنوب
گرجستان همچنان هویت آذربایجانی خود را حفظ کرده است و رشید بهبوداف خواننده آذربایجانی
.دارای شهرت جهانی از آذربایجان یهای گرجستان است
در طی سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳ نیز کشورک جعلی ارمنستان با حمایت تمام عیار روسیه حدود ۲۰
درصد از خاک آذربایجان شمالی را اشغال کرد و باعث آواره شدن یک میلیون آذربایجانی و شهید
شدن ۳۰ هزار آذربایجانی و زخمی شدن هزاران تن دیگر شد. گفتنی است ایران نیز یکی از حامیان
رژیم اشغالگر قره باغ در طول این مدت بوده و خواستار پایان نیافتن این مناقشه برای بهرهبرداری به
!سود خود
در جنوب آراز آذربایجان همچنان بصورت واحد بود. در زمان قاجار و پس جدا شدن شمال آذربایجان،
ممالک محروسه به پنج ایالت(حکمرانی) و دوازده ولیت(حاکم نشین) تقسیم میشد که حکمرانی
اول آذربایجان و شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، همدان، قزوین، گیلن و بیجار
.امروزی میشد
جنوب آذربایجان همچنان بصورت واحد بود (از ۱۸۲۸ تا ۱۹۳۴ )تا روی کار آمدن رژیم پهلوی، از آن زمان
.تکه تکه کردن آذربایجان جنوبی آغاز و تا به امروز ادامه دارد
تجزیه آزربایجان جنوبی توسط فار سها دوره اول - توسط رضا میرپنج اصطبلی و پسرش
اشغال آزربایجان با روی کار آمدن رژیم پهلوی، شد در سال ۱۳۱۶ ش ممالک محروسه به ۱۰ استان
:تقسیم شد. بدین ترتیب آذربایجان جنوبی میان چهار استان تقسیم شد
استان یکم شامل شهرستا نهای: ۱زنجان ۲ قزوین ۳ ساوه ۴ سلطا نآباد (اراک) ۵ رشت ۶
تنکابن
:استان سوم شامل شهرستا نهای
 اردبیل ۲ تبریز ۱
:استان چهارم شامل شهرستا نهای
 خوی ۲ اورمیه ۳ سویوق بلغ(مهاباد) ۴ مراغه ۵ بیجار و سقز و دیواندره و بانه ۱
:استان پنجم شامل شهرستا نهای
 ایلم ۲ اسل مآباد غرب ۳کرمانشاه ۴ سنندج ۵ ملیر ۶ همدان ۱
در سال ۱۳۲۵ با شکست دمکرا تهای آذربایجان و اشغال آذربایجان، استا نهای سوم و چهارم
.شامل آستارا، اردبیل، تبریز، اورمیه و بیجار استان آذربایجان را تشکیل دادند
در سال ۱۳۲۶ با تاسیس استان مرکزی به مرکزیت تهران، قزوین و ساوه و اراک از آذربایجان جدا و
.به استان مرکزی ملحق شد
در سال ۱۳۳۴ مجددا استان آذربایجان به دو قسمت شرقی(شامل اردبیل و تبریز) و غربی(مرکزیت
.ارومیه و شامل بیجار و سقز و دیواندره و بانه) تقسیم شد
پس از تقسیم استان آذربایجان به دو قسمت، در سال ۱۳۳۷ بیجار،سقز، دیواندره و بانه از آذربایجان
غربی جدا شدند و به سنندج و قروه که در سال ۱۳۱۶ از آذربایجان جدا شده بودند پیوستند و به
.همراه مریوان و کامیاران استانی جعلی با نام کردستان شکل گرفت
در سال ۱۳۵۰ آستارا نیز از استان آذربایجان شرقی که هنوز شامل اردبیل بود جدا شد و به استان
.گیلن ضمیمه شد
.در سال ۱۳۵۲ با تاسیس استا نهای زنجان و همدان، این دو شهر نیز از آذربایجان جدا شدند
.در سال ۱۳۵۶ قزوین از مرکزیت جدا و به استان زنجان ملحق میشود
اشغال آزربایجان توسط فار سها دوره دوم ,تجزیه دوباره آزربایجان جنوبی - توسط آخوند فارس
.در سال ۱۳۷۲ نیز اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شده و استان جدیدی تشکیل داد
.در سال ۱۳۷۶ قزوین از استان زنجان جدا و استان قزوین را تشکیل داد
در مجموع طی ۶۰ سال به ترتیب سنقر،سنندج، قروه، قزوین، ساوه، اراک، بیجار، سقز، دیواندره،
بانه،آستارا، همدان، انزلی، زنجان و اردبیل از آذربایجان جدا و ضمیمه استا نهای دیگر شدند . همراه
این تکه تکه کرد نها به بهانه توسعه کاذب، سیاس تهای شدید ترک زدایی از طریق فارسیزاسیون
و کردیزاسیون اسامی شهرها و روستاها و بافت جمعیتی و زبان نیز در طی این سالها اجرا شده و
.همچنان ادامه دارد
به امید اتحاد مجدد آذربایجان یهای جهان
ییلماز تور کسوی